Fond za inovacije Crne Gore objavio je Javne pozive u 2025. godini za šest programa podrške ukupne vrijednosti 2.4 miliona eura, nastavljajući da razvija stabilnu mrežu podrške za inovativne ideje i projekte.
Novi ciklus javnih poziva zasniva se na dosadašnjim rezultatima i izraženoj potrebi za jačanjem inovativnosti u crnogorskoj privredi.
Kao krovna državna institucija zadužena za implementaciju mjera i programa inovacione politike, Fond za inovacije Crne Gore je kroz tri godine posvećenog rada postao značajan pokretač razvoja inovacija. Tokom ovog perioda, Fond je kreirao i implementirao deset programa podrške i otvorio 17 javnih poziva, tokom kojih je primljeno čak 556 prijava. Podržano je 155 projekata, a vrijednost dodijeljenih grantova iznosi skoro 6 miliona eura.
Crna Gora sada ima potpuno funkcionalan i stabilan sistem podrške inovacijama, koji predstavlja čvrst temelj za budući razvoj zemlje. Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija, koje kreira strateški okvir i politike u oblasti inovacija, Fond kao ključno implementaciono tijelo, te Naučno-tehnološki park, Kancelarija za transfer tehnologija i Inovaciono preduzetnički centar Tehnopolis kao inovacione infrastrukture, pružaju značajnu državnu podršku za razvoj inovacija i čine temelj dobro definisanog inovacionog ekosistema.
Kroz svoje programe, Fond pruža podršku mikro, malim i srednjim preduzećima, naučnoistraživačkim ustanovama, startapovima, javnim ustanovama, nevladinim organizacijama, inovatorima i pronalazačima, omogućavajući im da svoje ideje sprovedu u djela.
„Iza svake inovacije stoje ljudi – ideje koje mijenjaju svakodnevicu, timovi koji vjeruju u bolje sjutra i zajednica koja prepoznaje vrijednost znanja i kreativnosti. Ove godine, kroz šest pažljivo osmišljenih programa, želimo da budemo saveznik svima koji imaju hrabrost da razvijaju nove tehnologije, pokreću promjene i osvajaju tržišta. Fond za inovacije je tu da njihova rješenja postanu stvarnost.“ – izjavila je Bojana Femić-Radosavović, izvršna direktorica Fonda za inovacije Crne Gore, i dodala: „Naš cilj je da se nijedna dobra ideja ne izgubi – već da dobije podršku i šansu da uspije.“
Od samog osnivanja, Fond ima jasno definisan proces međunarodne nezavisne evaluacije projekata, i do sada je korišćeno znanje više od 180 inostranih eksperata koji su u različitim fazama ocjenjivali pristigle prijave.
Sistem evaluacije i procedure za izbor evaluatora u potpunosti su usklađeni sa standardima Evropske unije. Činjenica da je proces jasno definisan, transparentan i unaprijed poznat svim aplikantima – te da u pojedinim pozivima učestvuje i po pet međunarodnih eksperata koji nezavisno ocjenjuju projekte – garantuje visok nivo kvaliteta, objektivnosti i kredibiliteta svih podržanih inicijativa.
Femić-Radosavović je dodatno istakla: „Raduje nas što naša zajednica pokazuje izuzetnu spremnost da svoje ideje predstavi na engleskom jeziku pred međunarodnim komisijama, koje su ove godine činili stručnjaci iz Irske, Kolumbije, Njemačke, Španije i Švajcarske.“
Javni pozivi 2025. — 2.4 miliona eura za nove ideje
Program jačanja inovativnosti mikro, malih i srednjih preduzeća, sa budžetom od 1.200.000 eura, fokusiran je na kasnije faze tehnološkog razvoja, posebno na projekte koji se nalaze u fazi eksperimentalnog razvoja. Najniži iznos bespovratnih sredstava koji se može dodijeliti pojedinom podnosiocu prijave iznosi 50.000 eura, a najviši 200.000 eura.
Ova programska linija podstiče povećanje inovativnosti mikro, malih i srednjih preduzeća kroz uvođenje procesnih inovacija, kao i razvoj novih i poboljšanih tržišno orijentisanih proizvoda, usluga i tehnologija sa potencijalom za komercijalizaciju. Glavni cilj je jačanje konkurentnosti crnogorske privrede i povezivanje nauke, tehnologije i poslovnog sektora.
Tokom prethodnog ciklusa, podržano je osam inovativnih projekata, ocijenjenih visokim prosječnim ocjenama kroz međunarodnu evaluaciju. Među podržanim inicijativama nalaze se rješenja iz oblasti vještačke inteligencije, ekologije, razvoja video-igara, mobilnih aplikacija i 5G mrežnih funkcija.
Razvoj ideja u najranijim fazama podržavamo kroz program podrške ranoj fazi razvoja startapova. Startap zajednica u Crnoj Gori pokazala je izuzetan potencijal, o čemu svjedoči čak 98 prijava pristiglih na prošlogodišnji Javni poziv za ranu podršku razvoja startapova. Sa budžetom od 400.000 eura, nastavlja se podrška visoko perspektivnim timovima koji imaju za cilj da validiraju svoje poslovne ideje i pokažu buduću korisnost svog novog proizvoda, usluge, procesa ili tehnologije kroz razvoj prvog prototipa ili minimalno održivog proizvoda (MVP – minimum viable product).
Dodjelom grantova u iznosu do 30.000 eura po projektu, uz dodatnih 5.000 eura za mentorsku podršku, korisnicima će biti omogućeno da kroz šest mjeseci rada uz podršku mentora povećaju tehnološku spremnost svojih inovacija i dobiju konkretne smjernice za izlazak na tržište.
Tokom prethodna dva poziva, podržano je ukupno 26 inovativnih startap projekata. Razvijena rješenja obuhvataju širok spektar oblasti, od pametnih sistema za upravljanje prostorima i tehnologija za rano otkrivanje požara, preko AI asistenata za unapređenje kvaliteta hrane i inovacija u očuvanju poljoprivrednog zemljišta, do digitalnih platformi za edukaciju, zdravstvo i personalizaciju putovanja. Poseban akcenat stavljen je na primjenu vještačke inteligencije u oblasti medicinske dijagnostike, optimizacije poslovnih procesa i automatizacije industrijskih procedura.
Startapovi su takođe razvijali i rješenja za optimizaciju transporta, tržišne platforme za povezivanje korisnika i pružalaca usluga, kao i inovativne proizvode iz oblasti kreativnih industrija, održive poljoprivrede i energetike. Raznovrsnost ideja potvrđuje snagu crnogorske startap zajednice, zbog čega i ove godine sa nestrpljenjem iščekujemo nove prijave.
Program provjere inovativnog koncepta, namijenjen razvoju tehnološki složenih rješenja, ove godine raspolaže budžetom od 400.000 eura. Ovaj program je osmišljen s ciljem da podrži inovacije u ranoj fazi istraživanja, omogućavajući osiguranje pred-komercijalnog kapitala za tehničku i komercijalnu provjeru inovativnih koncepata, te jačanje kapaciteta i sposobnosti privatnog sektora i naučnoistraživačkih institucija za istraživanje, razvoj i inovacije.
Podrška se dodjeljuje kroz grantove pojedinačne vrijednosti od 20.000 do 40.000 eura, na koje mogu aplicirati kako privredni subjekti, tako i naučnoistraživačke institucije. Tokom prethodna dva ciklusa programom je podržano ukupno 18 inovativnih projekata. Među njima su razvoj pametnih sistema za upravljanje prostorima, napredna AI rješenja za dijagnostiku i optimizaciju procesa naplate, inovativni filteri za zaštitu životne sredine, pametne solarne elektrane, kao i tehnološke inovacije u oblasti poljoprivrede i zdravstvene zaštite.
Inovacione vaučere Fond je namijenio mikro, malim i srednjim preduzećima s ciljem unapređenja inovativnosti proizvoda i jačanja njihove konkurentnosti na tržištu koristeći specijalizovane usluge naučnoistraživačkih ustanova i/ili subjekata inovacione infrastrukture.
Uz finansijsku podršku u maksimalnom iznosu do 10.000 eura, koja pokriva do 100% prihvatljivih troškova korisnici će imati priliku da razvijaju inovativne proizvode, procese i usluge, identifikuju nove materijale, istraže nove tehnologije, primijene naučna istraživanja, pristupe specijalizovanoj infrastrukturi ili dobiju odgovarajuću ekspertizu.
Tokom prethodnog poziva, kroz ovaj program podržano je 14 projekata, među kojima su rješenja iz oblasti informaciono-komunikacionih tehnologija, energetike, građevinarstva, održive poljoprivrede i zaštite životne. Podrška je omogućila realizaciju studija izvodljivosti, laboratorijskih ispitivanja, razvoja softverskih rješenja, izrade prototipova, kao i unapređenja inovativnih proizvoda kroz primjenu novih tehnologija.
Program podsticanja inovacione kulture usmjeren je na jačanje svijesti o značaju inovacija za održivi razvoj i izgradnju ekonomije zasnovane na znanju i kreativnosti. Opšti cilj programa je kontinuirano unapređenje konkurentnosti Crne Gore kroz razvoj inovacione djelatnosti, dok su specifični ciljevi usmjereni na afirmaciju inovacionog preduzetništva, promociju saradnje naučnoistraživačkog sektora i privrede, i jačanje inovacionih kapaciteta mikro, malih i srednjih preduzeća.
Podrška kroz ovaj program namijenjena je aktivnostima koje uključuju promociju inovacija među mladima, organizaciju edukativnih događaja i kampanja, jačanje inovacionog preduzetništva i stvaranje održivog okruženja za prevođenje ideja u tržišno relevantne inovacije. Maksimalan iznos bespovratnih sredstava po projektu iznosi 8.000 eura.
Kroz prethodna dva poziva, podržano je ukupno 20 projekata među kojima su organizacije regionalnih inovacionih konferencija, osnivanje inovacionih laboratorija, razvoj STEM edukacija za mlade i promocija inovacionog preduzetništva kroz različite formate – od radionica i hackathona, do podcasta i sajmova. Podržani projekti doprinijeli su umrežavanju naučne, akademske i poslovne zajednice, afirmaciji novih tehnologija i jačanju kulture inovacija u svim djelovima Crne Gore.
Program realizacije edukativnih programa u oblastima pametne specijalizacije usmjeren je na kontinuirano jačanje konkurentnosti Crne Gore kroz razvoj ekonomije zasnovane na inovacijama, znanju i vještinama budućnosti. Cilj programa je unapređenje znanja i kompetencija mladih ljudi – učenika, studenata, mladih istraživača i profesionalaca – u oblastima gdje nacionalni obrazovni sistem još uvijek ne može da odgovori na savremene potrebe tržišta.
Fokus je na angažovanju istaknutih domaćih i međunarodnih stručnjaka koji, kroz strukturirane edukacije u trajanju do šest mjeseci, podstiču razvoj vještina u perspektivnim naučnim i tehnološkim oblastima. Program istovremeno afirmiše saradnju obrazovnih institucija i privrede kroz kreiranje programa cjeloživotnog učenja baziranih na praktičnom iskustvu i rješavanju realnih izazova. Korisnici podrške mogu ostvariti pravo na sredstva u iznosu do 10.000 eura po projektu.
Tokom prethodna dva poziva, podržano je ukupno 25 edukativnih inicijativa. Realizovane aktivnosti uključuju organizaciju ljetnjih i zimskih škola programiranja, obuke iz vještačke inteligencije, STEM edukacije za djecu i mlade, edukativne kampove o energetskoj efikasnosti, inovacije u poljoprivredi i zdravstvenom turizmu, kao i razvoj novih vještina potrebnih za industrije budućnosti.
Više informacija o otvorenim javnim pozivima, uslovima učešća i procedurama prijave dostupno je na zvaničnoj stranici www.fondzainovacije.me.
Informacije o pozivima biće dodatno predstavljene na info danima organizovanim u više gradova: Podgorica (30. april), Tivat (5. maj), Bijelo Polje (7. maj), Nikšić (8. maj) i Bar (9. maj), dok će se online sesije putem Zoom-a održavati svake srijede počevši od 14. maja.
Pozivamo sve inovativne pojedince, timove i preduzeća da iskoriste aktuelne programe podrške i zajedno sa nama grade budućnost zasnovanu na znanju, kreativnosti i inovacijama.
