Crna Gora će za 15 godina imati 623 kilometra auto-puteva i brzih cesti ako se ispune planirane aktivnosti predviđene Prostornim planom do 2040. godine, kojeg je prošle sedmice usaglasila Vlada i poslala Skupštini na usvajanje.
Od tog 270 kilometara se odnosi na dva koridora auto-puteva Bar – Boljare (A1) i Jadransko – jonski (A2), a 353 kilometra su brze ceste na pet pravaca – Budva – granica sa Hrvatskom (B1), Crnča – Pljevlja – granica sa BiH (B2), Smokovac – Tuzi – Božaj (B3), Podgorica – Nikšić – Šavnik – Žabljak – Pljevlja (B4) i Andrijevica – granica sa Kosovom (B5).
Spajić pominjao osam milijardi
Početkom prošle godine premijer Milojko Spajić je govorio o planu mreže auto-puteva i brzih cesti kroz Crnu Goru od novih 480 kilometara, što je oko sto kilometara kraće od mreže u novom Prostornom planu. Tada je procijenio da bi njihova izgradnja koštala više od osam milijardi eura, kao i da će do kraja 2030. godina “gro ovih projekata biti završen”.
Prostorni plan definiše koridore auto-puteva i brzih cesti koji su široki od 600 do hiljadu metara, a zatim se idejnim rješenjima utvrđuje najbolja i precizna varijanta trase. Navedeno je i da je u toku izrada Prostornog plana Monteput raspisao više javnih nabavki za izradu idejnih rješenja na osnovu postojećih smjernica.
U odnosu na dosadašnje koridore auto-puteva, došlo je do izmjene trase auto-puta od Podgorice do Bara, produženje tog auto-puta do Ulcinja, kao i preciziranje ukrštanja Jadransko – jonskog sa Bar – Boljare u zoni sela Gradac (između Barutane i Dobrske Župe).
Kod brzih cesti u potpunosti je dodata nova takozvana sjeverna razvojna trasa – od Crnče (petlja na autoputu Bar – Boljare kod Bijelog Polja) prema Pljevljima i granici sa BiH (dalje ide ka Sarajevu) i od petlje na auto-putu kod Andrijevice prema Peći na Kosovu. Kod ostalih trasa brzih cesti došlo je do djelimičnih izmjena, kao i kod povezivanja ovih cesti sa autoputevima.
Značajne izmjene trase od Podgorice do Bara
Auto-put Bar – Boljare u odnosu na ranije tri, sada je podijeljen na sedam dionica. Već izgrađenu Podgorica – Mateševo od 42 kilometra, kao i narednu od Mateševa do Andrijevice od 22 kilometra za koju je završena dokumentacija i u toku je odabir izvođača radova kod Evropske banke za obnovu i razvoj.
Treća dionica po ovom Planu je Andrijevica – obilaznica Berana – Crnča (petlja za vezu sa Bijelim Poljem i Pljevljima) – Boljare (Borov do – granica sa Srbijom), ukupne dužine 50 km. Četvrta dionica je Smokovac – Tološi (petlja za vezu sa bulevarom Podgorica – Danilovgrad u Tološkom polju između trafostanice i Sitnice), dužine 10 km. Ova dionica obilazi Rogame i Duklju, kod Vranjskih njiva prelazi Zetu i istočnom padinom Veljeg brda dolazi do petlje u Tološkom polju.
Peta dionica je od Tološa do ukrštanja sa Jadransko – jonskim putem u zoni sela Gradac. Ona bi bila duga 16 km i od Tološa prelazi preko bulevara Podgorica – Danilovgrad i zatim se penje i obilazi Bere, preko Bigora dolazi do Gradca – Dobrske Župe, gdje će biti petlja za uključenje na Jadransko-jonski auto-put. Ovo će biti i najbliža veza Podgorice i ovog autoputa.
Šesta dionica je od petlje Gradac do Virpazara dužine 25,5 km, a sedma od Virpazara do Bara sa 22 km. Na ove dvije dionice došlo je do značajnih izmjene u odnosu na smjernice iz ranijeg prostornog plana zbog zaobilaženja Nacionalnog parka Skadarsko jezero.
Od ukrštanja sa Jadranko-jonskim auto-putem dionica ide preko Meteriza, obilazi naselja Rijeku Crnojevića i Dubovo, a zatim se u zoni između Dubova i Trnova ukršta sa primorskom brzom saobraćajnicom. Na ovoj petlji moći će da se isključe svi koji putuju za Budvu i Boku.
Od Bara do Ulcinja auto-put
Nakon ovog ukrštanja dionica auto-puta prema Baru u zoni Orahova nastavlja ka Sozini, pa preko Limljana, Sutormana i Velembusa dolazi do Bara (petlja Zaljevo).
“Dalje do Ulcinja i granice sa Albanijom, odnosno Sukobina, nastavlja kao dionica Jadransko – jonskog auto-puta. Dionica od Dobrske Župe do Bara je zajednička za dva auto-puta: Bar-Boljare i Jadransko – jonski autoput. S obzirom na značaj luke Bar predlaže se da dionica od izlaza iz tunela Sozina preko Bara do Ulcinja ima profil auto-puta a ne brze saobraćajnice, kako je to ranije planirano”, navedeno je u Planu.
Dvije dionice Jadranko-jonskog kroz CG
Jadransko-jonski auto-put, kako je navedeno, ima ulogu tranzitnog međunarodnog saobraćaja. Kroz Crnu Goru planiran je od granice sa Bosnom i Hercegovinom (u rejonu sela Nudo) – Grahovo – Čevo – Zagora do ukrštanje sa auto-putem Bar – Boljare u Dobrskoj Župi (petlja Gradac). Ona dalje nastavlja zajedničkom dionicom sa auto-putem Bar – Boljare do Bara, a od Bara dalje nastavlja preko Ulcinja do granice s Albanijom (Sukobin).
“Ova saobraćajnica, koja je dio evropskog transportnog koridora, ima značajnu ulogu u jačanju ekonomskih i turističkih veza u regionu. Obuhvata dvije dionice: petlja Gradac – Čevo – Grahovo – granica sa BiH u dužini od 58 km i od Bara (petlja Zaljevo) – Ulcinj – granica s Albanijom, u dužini od 23,5 km”, navedeno je u Planu.
Trase pet brzih cesti
Primorska brza saobraćajnica (B1) je definisana od strateškog interesa za ekonomski i turistički razvoj Budve i bokeških opština. Navedeno je da putem Tivat – Budva godišnje prođe šest miliona putnika, kao i da će potreba u budućnosti biti veća zbog novih turističkih naselja i hotela.
Planirani koridor ove brze ceste, od 60 km, ide od Debelog brijega, na granici sa Hrvatskom, prolazi zaleđem opštine Herceg Novi, prolazi kroz zonu Zelenika i u blizini Kumbora prelazi Bokokotorski zaliv, dalje ide južnom stranom poluostrva Luštica, (prema Idejnom rješenju velikom dijelom tunelom) i izlazi kod naselja Radovići. U području Tivta prolazi južno od aerodroma, u blizini Lješevića, Vranovića, Radanovića, ide do Bratešića (Lastva Grbaljska), zatim obilazi Budvu (Markovići – Vrijesno) i u rejonu sela Dubova i Trnova se ukršta na autoput Bar – Boljare.
“S obzirom da je područje poluostrva Luštica zaštićena okolina UNESCO područja, kao i zona Sv. Neđelja-Opatovo, opravdanost ovog koridora se mora dodatno ispitati u fazi izrade Idejnih projekata i pratećih analiza”, navedeno je u Planu.
Za brzu cestu B2 Crnča – Pljevlja – granica sa BiH se navodi da će precizna trasa biti definisana idejnim rješenjem, a da je očekivana dužina 94 km.
Za brzu cestu B3 Smokovac – Tuzi – Božaj navedeno je da je u prethodnom planu figurirala kao autoput, ali da je njen rang smanjen u cilju racionalizacije. Realizacija je uslovljena i planovima razvoja saobraćaja Albanije, a dužina je 23 km.
Brza saobraćajnica Podgorica – Danilovgrad – Nikšić – Šavnik – Žabljak – Pljevlja, kako je navedeno, predstavlja bi vezu sa autoputem i pomogla valorizaciju turističkih potencijala tog dijela Crne Gore. Njena dužina je 145 km. Ukazano je da je idejnim rješenjima “potrebno izbjeći konflikte sa zonama zaštite – Park prirode Rijeka Zeta, Park prirode Dragišnica i Komarnica i Nacionalni park Durmitor, posebno područje rijeke Tare, pod UNESCO zaštitom”.
Za petu brzu cestu Andrijevica – granica sa Kosovom od 31 km, navodi se da bi povezala Crnu Goru sa krakom auto-puta kroz Kosovo do Peći, ali da će posebna studija pokazati isplativost gradnje.
Varijanta da Podgorica – Sozina bude brza cesta
Zbog bolje povezanosti na auto-puteve Prostornim planom se daje mogućnost da se magistralni put M – 2 (Podgorica – Sozina) preko Skadarskog jezera može proširiti na četiri trake.
Tako bi dobila nivo brze saobraćajnice, ali bi se to eventualno radilo u skladu sa tehničkim mogućnostima i režimima zaštite Nacionalnog parka Skadarsko jezero, koji će se u narednom periodu uspostaviti.
